Trabzon’un son imparatru David Komnenos’un trajedisi ve kutsallığı
Yeğeni Catherine’in eşi Uzun Hasan, Sinop hükümdarı İsmail ve diğer küçük hükümdarlarlıklar da dahil olmak üzere Trabzon İmparatoru David’in tüm müttefikleri 2. Mehmet’e “toprak ve su hakkı” sunmuşlardı. David’e hiçbir yardım gelmeyecekti. Konstantinopolis 8 sene önce işgal edilmiş, Konstantinopolis sakinleri acımasız katliamlar yaşamışlardı. 2. Mehmet tecrübeli piyadeleriyle eskiye nazaran on kat daha güçlüydü. Donanması Trabzon’u 1 aydır ablukada tutmaktaydı, ordusu şehrin çevresini ele geçirmiş ve çoktan yağmalamıştı. David’in görüşme masasına oturmaktan başka bir çaresi kalmamıştı. Kraliyet konseyi toplandı. Konseyin tüm üyeleri kapitülasyonlara olumlu bakıyordu, böylelikle Konstantinopolislilerin yaşadığı ızdırapların benzerlerini yaşamaktan kurtulmak mümkün olabilirdi. David’i baş danışmanı George Amiroutzis temsil ediyordu. Amiroutzis daha sonraları David’e ihanet etmek ve onu direnmek yerine kapitülasyon vermeye ikna etmekle suçlandı.
Son imparator, insanlarının neslinin tükenmesini önlemek için, bu ağır yükle başkent Trabzon’u Fatih’e teslim etti. Aziz Eugene Kilisesi’nin fetihten sonraki ilk cuma 15 Ağustos 1461’de Yeni Camii’ye dönüştürülmesinin bıraktığı büyük keder ancak hayal edilinebilir. David aslında çok trajik bir liderdi. 2. Mehmet David ve ailesini bir gemi ile, İstanbul üzerinden Edirne’ye Strymonas bölgesine gönderdi.
Fakat iki sene sonra, Komnenoi ailesinin meşhur isminden korkan 2. Mehmet David’i Konstantinopolis’e geri çağırdı ve onu ajanlık yapmakla suçlayarak David’i büyük bir ikileme itti: Ya İslam’ı seçecekti ya da tüm çocukları ve yeğeniyle birlikte katledilecekti. En ufak bir tereddüt bile duymadan ikinci seçeneği seçti. Panaretos Topalidis’in yazdığına göre “Neredeyse yirmi sene önce Constantine Palaeologus’un savaşırken öldüğü tepenin tam da karşısında, yedi oğlu ve yiğeni Alexios’un katline kendi katlinden hemen önce şahit oldu.”
Trabzon’un son imparatorunun kutsallığı işte burada yatar. Yedi oğlu ve varisi Alexius’un develer gibi katledilmesini Ortodoks yazgısına ihanet etmeye tercih etmiştir. 2. Mehmet katledilmiş bedenlerin üç gün boyunca gömülmeden bırakılması emrini vermişti, böylelikle ölü bedenleri gören Rumlar terörize olacaktı. David’in karısı Helen, başka bir Antigone* olarak, Sultan’ın emrini yok saymış, kasaplar tarafından Marmara Denizi’ne atılmış ölü bedenleri bir gece vakti toplamış, mezarlarını kazmış ve çocuklarından, yeğeninden ve eşinden geriye kalan parçaları kendi elliyle gömmüştür. Bu büyük musibetin kahrıyla kısa bir zaman içinde Helen vefat eder.
George Tsakalidis yazdı…
İngilizce çevirisinden Türkçeleştiren Turniphead
