| Ortodoks Kilisesinde ruhbanların kıyafetleri ve renklerinin kullanımı

Ortodoks Kilisesinde ruhbanların kıyafetleri ve renklerinin kullanımı

1) *Cübbe*

Cübbenin anlamı alçakgönüllülük ile yakından ilişkilidir. Cübbe yalın ve gösterişsiz bir kıyafettir ve bu yalınlık ruhbanın alçakgönüllü bir hayata olan sadakatini temsil eder. Ruhbanlar cübbe giyerek şahsi tutkularını bir kenara bırakıp Allah’a ve Kilise’ye kulluk etmede odaklandıklarını gösterir. _(Ayrıca cübbe altar yardımcıları (papadáki) ve okuyucuların giydiği litürjik cübbe (ráso) ve pederler ile keşişlerin giydiği gündelik cübbe (anterí) olmak üzere ikiye ayrılır.)_

*2) Stiharion*

Tüm rütbelerdeki rahiplerce giyilen, kurtuluş elbisesini temsil eden, beyaz, uzun, pürüzsüz bir iç giysisi._(Bazı uygulamalarda altar yardımcıları tarafından da giyilir. [5]’teki gibi gözükür.)_

*3) Orarion / Epitrahelion*

“Dua etmek” anlamına gelen “orare” kelimesinden üretilen “Orarion”, diyakonun şalına verilen isimdir. Dua ederken bunu kaldırmanın melekleri temsiline ilaveten, İsa Mesih’in öğrencilerinin ayaklarını yıkarken kullandığı bezi de temsil eder ve böylece Mesih’in kendi halkının hizmetkârı olduğu gibi diyakonun da kilisenin hizmetkârı olduğunu temsil eder. Diyakon papazlık rütbesine nail olduğunda “Orarion” belirli yerlerden dikilerek pederlerin kulllandığı epitrahelion şeklini alır. Pederin boynundan geçirilir böylece Rûh’ül Kudüs’ün taşmasını, aynı zamanda orijinalinde koyun yününden yapılmasından dolayı Kilise görevlilerinin yalnız Mesih’in sürüsünün üyeleri için yaşadığına ve amel ettiğine tanıklık eden pederin çobanlık görevini temsil eder. Peder (kişiye) okuma yahut günah itirafı yaparken şalını imanlının başına koyar.

*4) Felonion*

Papazlar tarafından giyilen dış kıyafettir. Kolsuz olup genellikle arkasında bir haç işlemesi yer alır. Tüm kutsal ayinlerde, törenlerde, cenaze törenlerinde ve diğer bütün ayinlerde giyilir. Felonion Rab’bin kıyafeti gibi kusursuzdur. Geniş yapısı Mesih’in günahlarımızın yükünü taşımasını temsil eder. Felonion, Pilatos’un Rabbimize çarmıha gerilmeden önce giydirdiği kırmızı kıyafeti temsil eder. Başka bir deyişle, bize bir ruhbanın Allah’ın imanlı kullarına hizmet etmek için görevi (hizmeti) sırasında katlandığı çileleri ve sıkıntıları hatırlatır. Aynı zamanda felonion, ruhbanların Mesih’in hizmetkârları olarak giymeleri gereken hakikat giysisini simgeler. Aetolyalı Aziz Kosmas bu kıyafete başka bir yorum daha ekler; ruhbanın elleri vücuduna yapışık olduğundan dünyevi şeyleri tutamaz ya da dokunamaz. Bu sayede ruhban Mübarek Armağanlardan hiçbir şey onu etkilemeden hissedar olabilir.

*5) Dalmatik*

Diyakon ve episkoposlarca giyilen yarım kollu kısa tunik._(Ayrıca [2]’ye göz atınız)._

*6) Kuşak*

Ortodoks papaz ve episkoposların stiharion ve epitrahelionu vücutlarına sabitlemek amacıyla taktıkları kuşak pedere Litürji süresince diğer kıyafet ve engellerden muzdarip olmaksızın hareket etme kolaylığı sağlar. Bu kuşak pederin belini hakikatin kuvvetiyle sararak bedenini ve iffetini koruduğunu ifade etmekle beraber ayin süresince pederi güçlendiren ilahi kuvveti temsil eder (Zebur 18:32). O Allah ki, bana kuvvet kuşatır, Ve yolumu kâmil kılar.

*7) Epimanikia (Bileklik)*

Mesih’in rahiplik görevini kendi elleriyle yerine getirdiğini ve Rab’bin Pontius Pilatos’a götürüldüğü zincir ve kelepçeleri temsil eder. Erken zamanlarda cübbelerin kollarının bol olmasından dolayı kolları ilahi ayin sırasında etrafı dağıtmasını önlemek amacıyla kullanılan bileklikler günümüzde pederlere ellerinin Allah’a ait olduğunu hatırlatması için belli mezmurlar okunarak takılır. Aynı zamanda cübbeyi ve diğer kıyafetleri bir arada tutar.

*8) Epigonation*

Harfi harfine çevirisi “Diz üstünde” olan ve (Exomológos, yani “itirafkâr” ve ikonómos takdisini almış) pederler ve episkoposlarca sağ dizin üstünden sarkacak şekilde giyilen elmas şeklindeki giysidir. Erken kilise günlerinde askerler tarafından giyilen uyluk kalkanından türeyen bir kalkanı temsil eder. Epigonationon kullanımının iki manâsı vardır. İlk olarak, kullanan kişiyi Mesih’in bir “askeri” olarak temsil eder. İkinci olarak, düşmanın hilelerine karşı savaşan Allah’ın kelâmını sembolize eder.

*Renklerin Kullanımı*

Sene boyunca bir Ortodoks kilisesinde “renk temasının” değiştiğini görebilirsiniz. Ruhbanların kıyafetleri, altar örtüleri ve kilisede kullanılan diğer kumaşlar gibi bir renkten başka bir renge değişebilir.

1) *Altın*

Altın, Ortodoks takviminde genel dönemin litürjik rengidir. Başka bir deyişle -mor, kırmızı, yeşil gibi- başka bir renk kullanmadığımız zaman altını kullanırız. Bu yüzden yıl boyunca genelde diğer renklerden ziyade altın renkli kumaşlar görürüz.

2) *Mavi*

Ortodoks pederler Vâlidetullah’ı, bedensiz kuvvetleri ve bakireleri andığımız tüm yortular ve oruçlarda kiliseyi dekore eden kumaşları ve kıyafetlerini mavi seçerler. Ortodoks Kilisesi bu rengi aynı zamanda Rab’bin Takdîmi’nde, Tebliğ yortusunda ve bazı geleneklerde Büyük Oruç’un 5. pazarında (Akathist) kullanır.

3) *Kırmızı*

Ortodoks Kilisesinde yaygın olarak görülen bir diğer litürji rengi de kan rengi olan kırmızıdır. Haç’ı anan tüm bayramlar ve günlerde, Kutsal Havariler Aziz Petrus ve Aziz Pavlos bayramında, Büyük ve Mübarek Perşembede (koyu kırmızı) ve Kutsal şehitlerin yortularında giyilir.

4) *Yeşil*

Sonrasında, Pentekost ve Dallar Pazarı’nda da melekleri, peygamberleri, aziz keşişleri, çilecileri ve Mesih divânelerini andığımız günlerde olduğu gibi yeşil rengi kullanırız.

Bazı bölgelerde yeşil, eylüldeki Haç’ın Yüceltilmesi yortusunda da kullanılır.

5) *Siyah/Mor*

Siyah veya mor Büyük Oruç döneminin litürjik rengidir. Bazı geleneklerde pederler koyu mavi, koyu yeşil veya koyu kırmızı da kullanabilir. Geleneksel olarak siyah Büyük Oruç döneminde, özellikle Mübarek Hafta’da hafta içi giyilirken mor sadece hafta sonları giyilir. Ancak bazı bölgelerde peder Büyük Oruç dönemi boyunca hafta içi mor ve hafta sonu altın giyebilir.

6) *Beyaz*

Ortodoks Kilisesinde litürji döngüsündeki son renk beyazdır. Doğu geleneğinde ölümün (ve dirilişin) rengi olan beyaz cenaze ve anma ayinlerinde kullanılır. Ayrıca, Ortodoks ruhbanlar Epifani, Metamorfoz ve Paskalya yortularında ve sonraki dönemlerde beyaz giyerler. Bazı uygulamalarda Noel Günü’nde de beyaz giyilebilir.