Dünyasal bilgelik mi Mesih’e göre bilgelik mi?
10–11Sen ise benim öğretimi, davranışımı, amacımı, imanımı, sabrımı, sevgimi, dayanma gücümü, çektiğim zulüm ve acıları, örneğin Antakya, Konya ve Listra’da başıma gelenleri yakından izledin. Ne zulümlere katlandım! Ama Rab beni hepsinden kurtardı. 12Mesih İsa’ya ait olup Tanrı yoluna yaraşır bir yaşam sürmek isteyenlerin hepsi de zulüm görecek. 13Ama kötü ve sahtekâr kişiler, aldatarak ve aldanarak gittikçe daha beter olacaklar. 14–15Sen ise öğrendiğin ve güvendiğin ilkelere bağlı kal. Çünkü bunları kimlerden öğrendiğini biliyorsun. Mesih İsa’ya olan iman aracılığıyla seni bilge kılıp kurtuluşa kavuşturacak güçte olan Kutsal Yazıları da çocukluğundan beri biliyorsun. (2. Timoteyus 3. Bölüm)
Bugün, çok kapsamlı Triodion Dönemi açılıyor. Bu dönemde, kendimizi daha iyi anlamamıza ve ardından gelecek ilahi olayları daha eksiksiz deneyimlememize yol açacak bir iç gözlem ve öz eleştiri yolculuğuna davet ediliyoruz. Kilisemiz, bu süre zarfında, özenle seçilmiş kutsal metin okumalarıyla bu ruhani hedeflere ulaşmamızda bize kesin bir şekilde yardımcı olmaktadır.
Aynı mantık, bugünkü kutsal metin okumalarında da yansımaktadır. Bu okumada, Elçi Pavlus, Timoteos’a hepimizi ilgilendiren ruhani bir yaşam için rehberlik sunmaktadır. Bunların yanı sıra, ona asla unutmaması gereken bir şeyi hatırlatır: Bebekliğinden itibaren Tanrı’nın Sözünü bildiğini ve ona öğretildiğini. Bu söz, onu bilge kılabilir ve “Mesih aracılığıyla kurtuluşa” yönlendirebilir.
Tanrı Sözünün değeri
İlk gözlemlediğimiz şey, Tanrı Sözünün bir kişiyi bilgeye dönüştürebileceği ve onu olgunluğa yönlendirebileceğidir. Bu tam olarak Havari armağanına sahip olmak dünyevi bilgelik anlayışıyla çelişmektedir. Dünyevi anlayış, bilge insanları zekalarının en yüksek göstergesi, olağanüstü bilimsel becerileri ve sanat, felsefe ile diğer alanlardaki istisnai başarılarıyla öne çıkan bireyler olarak sunar. Dünya, bu bireyleri bilge olarak kabul eder ve sıklıkla dünyevi iletişim sistemleri tarafından bu imajı dayatmak amacıyla abartılı biçimde tanıtılır.
Tanrı bilgeliği
Kilise perspektifinden bakıldığında, bilgelik yukarıdan gelir. İnsanlara, onların eğitim düzeyi ya da tanınırlık derecesi ne olursa olsun dökülür. Tanrı’nın gerçek bilgeliği, Büyük Aziz Vasilios’a göre Bilgeliğin ta kendisi olan İsa Mesih’in kişiliğiyle özdeşleştirilir. Bu da, Mesih bilgeliği olduğu sürece, Mesih’in yaşamına katılarak sürekli olgunlaşan kişinin bilge sayılacağı anlamına gelir.
Eski Ahit’te, bilgelik Tanrı kavramıyla bağlantılıdır. Davud, “Rab korkusu bilgeliğin başlangıcıdır,” diye ifade etmiştir. Gerçekten bilge olan kişi Tanrı’ya saygı duyar, O’na inanır, emirlerini benimser ve yalnız başına hiçbir şeyi başaramayacağını, her şeyi mutlak ilahi bilgeliğe ulaşarak elde etmesi gerektiğini anlar. Tanrı’nın varlığını ve yüceliğini reddeden zıt tutum ise kibir doğurur ve insan zekâsını yalnız başına yüceltir. Bu durum, tehlikeli, kendini yok edici ve güvensiz bir bilgelik anlayışı oluşturur, geçici olarak hayranlık uyandırabilir, ancak Tanrı’nın gözünde “bu dünyanın bilgeliği deliliktir” (1. Korintliler 3:19) ifadesiyle mutlak akılsızlık olarak görünür.
İyilik ve sevgiyle
Aziz Justin Popović şöyle derdi: “Zeki fakat iyilik ve şefkat sahibi olmayan bir insan, şeytanın aynısıdır. Şeytan, içinde zerre kadar iyilik ve sevgi barındırmayan büyük bir zekâdır. Ancak insan da iyilik ve sevgiden yoksun olduğunda aynıdır. İyilik ve merhamet duygusu taşımayan zeki bir insan, şefkat dolu ruhum, kederli kalbim, masum gözlerim ve mütevazı varlığım için bir cehennemdir. Ruhumdan yalnızca tek bir dilek yükselir. Bu dünyada da öteki dünyada da yalnızca zeki ama iyilik ve merhamet duygusundan yoksun bir insanın yanında yaşamamak. Ancak o zaman ölümsüzlüğü ve sonsuzluğu kabul ederim.”
Dünyanın ve Kilise’nin olayları ne kadar farklı algıladığını görüyoruz. İnancımız bilgelik ve bilgiyi reddetmez. Ancak, onların gerçek değerini İncil’in mantığında ve Mesih’in yaşamında ortaya koyar. Tanrı’nın gerçek bilgeliği, O’nun Sözünü sürekli olarak incelemek, Mesih’e iman etmek ve Tanrı ile insanlara sevgi beslemek yoluyla elde edilir. Bu bilgelik bizi gerçek insan yapar, mevcut hayatımıza anlam katar ve sonsuzluğa giden yolu açar. Hepimiz ona ulaşabilelim. Amin!
Arhimandrit E. Oik. Foni Kiriou (Rab’bin Sesi) 6 no’lu broşürden alıntılanarak tercüme edilmiştir. 9 Şubat 2025
