Katekümenler için niyazlar
İlahi Litürji’de, Uzun Niyazların sonunda rahibin Tanrı’ya izzet içerikli duasından sonra, Katekümenler için niyazlar sunuyoruz. Diyakoz önce Katekümenleri kendileri için, ardından inananları Katekümenler için dua etmeye teşvik eder.
Katekümenler kimdir, onları tanıyalım!
Kutsal İncillerden hepimizin bildiği gibi, Rab’bin Öğrencilerine son emri dünyayı dolaşıp, Tanrı sözünü ırk veya insan ayrımı olmaksızın tüm uluslara duyurmak ve onlara Rab’den işittikleri tüm emirleri yerine getirmeyi öğretmekti. Ayrıca İncil’i duyurdukları kişiler arasından Mesih’in Tanrı olduğuna ve diğer tüm doktrinlere inananları, Kutsal Üçlü Birlik; Baba, Oğul ve Kutsal Ruh adına vaftiz etmekti. (bkz. Matta 28:20) İncil Yazarı Markos şunları ekler: Öğrencileri de gidip Tanrı sözünü her yere yaydılar. Rab onlarla birlikte çalışıyor, görülen belirtilerle sözünü doğruluyordu. (Markos, 16:20)
Başlangıçta Elçiler ve yardımcıları ülkeden ülkeye seyahat ettiler ve vaftiz edilmek isteyenlere Tanrı’nın kelâmının tamamını sistematik olarak öğretmek için yeterli zamanları yoktu. Bu durumlarda, kendilerini daha sonra İman İkrar’ına dahil edilen temel doktrinlerle sınırlandırdılar. Elçilerin İşleri Kitabı’nda, Kudüs’e yaptığı hac yolculuğundan anavatanına dönerken arabasında Yeşaya Peygamberi’nin Kitabını okuyan Etiyopya kraliçesinin hadımından bahsedilir. Elçi Filipus bir Meleğin rehberliğinde Gazze yolunda Etiyopyalıya yetişti, ona bir süre Tanrı’nın sözünü anlattı ve vaftiz etti. Ona daha kapsamlı bir eğitim vermek için fazla zaman yoktu. Etiyopyalı uzak anavatanına geri döndü ve eğer o zaman vaftiz edilmemiş olsaydı vaftiz edilmemiş olarak geri dönecekti. (bkz. Elçilerin İşleri 8: 26-39).
Ancak daha sonra, Kilise dünyaya yayılıp ve yerel Episkoposlar, Rahipler ve düzenli olarak yönetilen Hıristiyan cemaatleri oluşunca, bir kişi vaftiz edilmeden önce ona sistematik olarak Müjde’nin bütün ögretileri açıklanıp aktarılması gerkli olduğu edinen tercrübeden anlaşıldı. Bu nedenle Kilise, hiristiyanlığa geçmeyi arzu edenler (katikümenler) için, Episkopos tarafından atanan uygun eğitimli din öğretmenleri (katişistler) tarafından ders almak üzere, üç yıllık bir eğitim ve hazırlanma dönemi belirledi. Kiliseye gelen kişilerden içten ilgi gösterenleri, Episkopos özel bir niyaz ve kutsama ile onları “Katekümenler” Sınıfına alıyordu. Onlar düzenli olarak derslere katılıyor ve kelâmın Litürjisi olarak adlandırdığımız İlahi Litürji’nin ilk bölümünü Katekümenler konumundan (Narteks’ten[1]) iştirak etme hakkına sahiptiler. (Yani, İlahi Litürji’nin başlangıcından, daha sonra konuşacağımız Katekümenler için Niyazlar’a kadar.)
Bahsettiğimiz ilk Niyazlardan sonra Diyakoz, tüm inananlarla birlikte Rab’e Katekümenlere Lütuf ve merhametini vermesi, öğretmenleri aracılığıyla onlara gerçeğin kelâmını öğretmesi, anlamaları için hikmetli içeriğiyle İncil’i onlara vahyetmesi ve son olarak, Kutsal Vaftiz ve diğer ilahi Lütuflar aracılığıyla Katekümenleri Bir, Kutsal, Katolik ve Resûlî Kilisesiyle birleştirmesi için yalvarır.
Rahip, Kutsal Sunak’ın önünde, Rab’bin önünde başlarını eğen Katekümenler için son Niyazını tamamlar. Rahip, tüm insan soyunun Gerçeği tanımasını ve kurtuluşunu isteyen Tanrı’ya; Katekümenleri nazar eylemesini ve onları şeytanın hilelerinden ve Tanrı’dan uzak olan insanların sapkınlıklarından muaf tutmasını, ruhlarını ve bedenlerini aydınlatmasını, Kendi sürüsüne dahil etmesi ve ebedi hayata çağırması için yalvarır. Ve sonunda Rahip şöyle der: “Böylece onlar da bizlerle birlikte, senin tamamen îtibarlı ve görkemli adına hamdetsinler, Peder’in, Oğul’un ve Kutsal Ruh’un, şimdi ve dâima ve ebetler ebedince.”
Diyakozu’un “Rab’bimiz onları (yani, Katekümenleri) Kutsal, Katolik ve Resûlî Kilisen’le birleştir” niyazını ne kadar sıcaklık ve duyguyla söyleyeceğini hayal edebiliyoruz. Gerçekten! Eşleri hâlâ Katekümen olan, vaftiz edilmiş eşler, ya da Katekümen çocukları olan Hıristiyan anne babalar, Katekümenler için niyazları ne kadar duygu içinde izleyeceklerdi!
İlk yıllardan beri Kilise, çok sayıda cemaate sahip olmayı değil, fakat mensuplarının, inananları ahlaki olarak güçlendirmek ve zulüm zamanlarında hakikatten sapmamaları adına onları teşvik etmek için sıcak bir inanç ve gerçek özverili sevgi ile dolu olmasını istiyor ve arzuluyordu. Bu nedenle Kilise, samimi ve Tanrı’dan gelen bir coşkuyla geliyorlarsa, Kiliseye gelenlerin karakterlerini ve amaçlarını tam olarak doğrulamakla ilgileniyordu.
Kilise Tarihinin bize bildirdiği gibi, bu çaba, zengin meyvelerini verdi. Kurtarıcı İsa’ya sadık kalmak için Pagan Roma imparatorlarının -ve sadece bunların değil- zulmü sırasında acımasız ve insanlık dışı işkencelere katlanan, milyonlarca kutsal Şehit var!
Kutsal Kilise’nin, Katekümenlerin ruhsal olgunluğuna yönelik niyaz ve yakarışları aracılığıyla sunduğu yardım her zaman çok önemliydi, önemlidir ve her zaman çok önemli olacaktır. Ve tüm kilise cemaati, bu niyazları ”bütün canımız ve bütün zihnimizle” söylemekle yükümlüyüz.
Şunu düşünebiliriz: Bugün, Ortodoks Ülkeleri’nde ve dünyadaki Ortodoks Toplulukları’nda bebeklik döneminde vaftiz edildiğimizde, Katekümenler bulunmamaktadır. Bu görünüşte doğru sayılabilir ancak hakikati bilmediğimizi gösterir. Bugün, birçoğunu evini ve vatanını terk etmeye ve yabancı ülkelere sığınmaya zorlayan büyük nüfus hareketleri nedeniyle, birçok ailenin eğitim alma ve vaftiz arayışında olduğu birçok durum söz konusudur. Ancak yüzlerce ve binlerce Katekümen’in bulunduğu yerler, tüm dünyaya yayılan yeni kurulan Ortodoks Misyonerlik Kiliseleri’dir. Katekümenler için niyazlarımızda tüm bunları dahil etmeyi unutmayalım. Amin.
Bu noktada İlahi Liturjinin Birinci Kısmının yorumunun sonuna geldik.
- VAAZ, İLAHİ LİTÜRJİNİN YORUMLANMASI
Pisidia Metropoliti Sotirios
[1] *Narteks: Bir Ortodoks kilisesinin iç cephesi bir çok parçaya bölünmüştür. Bunlardan ilki Narteks’dir. Bu bölüm, eski erken dönem Hıristiyanlıkta, vaftize hazırlanan katekümenlerin eğitim aldığı ve de aforoz cezası ile Efkaristiya sofrasından geçici olarak men edilen günahkârların durdukları geniş, boş bir alan olarak kullanılırdı.
